Παρασκευή 1 Μαρτίου 2013


Agatha Christie: 9… ενοχοποιητικά στοιχεία για τη βασίλισσα των αστυνομικών
Δημήτρης Μαστρογιαννίτης (athensvoice.gr, 2-3-2012)
Ψάξαμε και ανακαλύψαμε επεισόδια από τη ζωή της, που ίσως βοήθησαν να γίνει η καλύτερη συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων.
Στοιχείο  Ι
Ο πατέρας της Αγκάθα, ένας γοητευτικός δανδής, Αμερικανός στην καταγωγή, κατασπατάλησε την περιουσία της οικογένειας. Έτσι το 1901 η ενδεκάχρονη Αγκάθα Μέι Κλαρίσα Μίλερ βρέθηκε ορφανή, φτωχή και υπό την προστασία μιας μάνας καταθλιπτικής, αλλά υπερβολικά κτητικής, που πίεζε την κόρη της να γράφει ποιήματα και ιστορίες προκειμένου να ξεπεράσει την έμφυτη ντροπαλοσύνη της. Λίγα χρόνια μετά, θα ματαιωθούν και τα όνειρά της να γίνει τραγουδίστρια της όπερας από τους καθηγητές της στο ωδείο. Τα διαταραγμένα παιδικά χρόνια πάντοτε προκαλούν ιδιαίτερη άσκηση της νοσηρής φαντασίας.
Στοιχείο ΙΙ
Ήταν καλοκαίρι και η κυρία Μίλερ με τα τρία παιδιά της παραθέριζε στη Γαλλία. Ένας ξεναγός καρφίτσωσε στο καπέλο της μια όμορφη πεταλούδα, η οποία δεν σταμάτησε να χτυπάει απελπισμένα τα φτερά της, καθ’ όλη τη διάρκεια του περιπάτου της, μέχρι να ξεψυχήσει. Η Αγκάθα τρόμαξε πολύ, όμως δεν έκλαψε, παρά ανέφερε το συμβάν στην αυτοβιογραφία της, πολλά χρόνια μετά, ως ένα από τα κυριότερα επεισόδια που σημάδεψαν την παιδική ηλικία της. Η Αγκάθα Μίλερ σε τρυφερή ηλικία γνώρισε την ηδονή της συνέργιας σ’ ένα «έγκλημα».
Στοιχείο ΙΙΙ
Κατά τη διάρκεια του πολέμου η Αγκάθα κατετάγη ως εθελόντρια νοσοκόμα. Στα φαρμακεία των νοσοκομείων έμαθε τα πάντα γύρω από τα δηλητήρια και τα φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες.
Στοιχείο ΙV
Στα είκοσι τέσσερα χρόνια της παντρεύτηκε τον όμορφο Άρτσιμπαλντ Κρίστι, έναν πιλότο της αεροπορίας, που δεν διακρινόταν για την ευφυΐα του, αλλά που της έδωσε τη μονάκριβη κόρη της, Ρόζαλιντ. Μαζί του θέλησε να αναπληρώσει το χαμένο χρόνο. Όμως, ο Άρτσιμπαλντ, μετά τα πρώτα όμορφα έγγαμα χρόνια, προτίμησε τις παρτίδες γκολφ και το κυριότερο την αγκαλιά της Νάνσι Νιλ από την αγκαλιά της συζύγου του, η οποία είχε αρχίσει να ξεχειλώνει από το βάρος. Η Αγκάθα Κρίστι κατάλαβε τι σημαίνει ζήλια και απόρριψη, δύο ψυχολογικές καταστάσεις που δικαιολογούν ένα… φόνο.
Στοιχείο V
O Άρτσιμπαλντ ζήτησε διαζύγιο λίγες μόνο ημέρες μετά το θάνατο της αγαπημένης μητέρας της Αγκάθα, Κλάρα. Η Αγκάθα αντέδρασε με μια εξαφάνιση, η οποία δεν λύθηκε μέχρι σήμερα, σαράντα χρόνια μετά το θάνατό της. Στις 3 Δεκεμβρίου 1926 εξαφανίστηκε με το διθέσιο αυτοκίνητό της, το οποίο βρέθηκε άδειο ένα χιλιόμετρο μακριά από το σπίτι της. Για έντεκα ημέρες οι εφημερίδες και το ραδιόφωνο βοούσαν. Στις 14 Δεκεμβρίου ο ρεσεψιονίστ του Hydropathic Hotel Harrotage τηλεφώνησε στην αστυνομία πώς μια κυρία που μοιάζει με την εξαφανισμένη πίνει τον καφέ της στο εστιατόριο του ξενοδοχείου. Όταν ο Άρτσιμπαλντ Κρίστι εμφανίστηκε μπροστά της, η σύζυγός του του έδωσε το χέρι της και συστήθηκε: «Καλησπέρα σας, ονομάζομαι Τερέζα Νιλ!» Κανείς δεν πίστεψε την εξήγηση της οικογένειας, ότι η Αγκάθα Κρίστι έπαθε μερική αμνησία. Ήταν και το επώνυμο της ερωμένης του άνδρα της που υιοθέτησε για να «κρυφτεί», γεγονός που έκανε γνωστή την απιστία του σε όλη την Αγγλία. Η Αγκάθα Κρίστι ήξερε συνειδητά ή ασυνείδητα να εκδικείται.
Στοιχείο VI
Έγραψε έξι αισθηματικού περιεχομένου βιβλία, τα υπέγραψε με το ψευδώνυμο Μαίρη Γουεστμάκοτ, τα οποία στο μέλλον θα κρίνει ως τα καλύτερα της συγγραφικής της καριέρας. Στο βιβλίο της «Absent in the spring» διηγείται την κρίση μιας συμβιβασμένης και φαινομενικά ευτυχισμένης αστής που συνειδητοποιεί ότι δεν θέλει να ζήσει με αυτόν τον τρόπο τη ζωή της. Η Αγκάθα Κρίστι έκρυβε πίσω από το συντηρητικό στιλ της μια γυναίκα διαθέσιμη για τα πάντα και κυρίως με μεγάλη θέληση για ζωή. Πρόκειται για μια πλευρά του χαρακτήρα της που θα την αποκάλυπτε σύντομα.
Στοιχείο VII
Η χωρισμένη Αγκάθα Κρίστι γνώρισε τον κατά δεκαπέντε χρόνια νεότερό της αρχαιολόγο Μαξ Μαλόουν, σε μια ανασκαφή. Παντρεύτηκαν το 1930 και η σαρανταπεντάχρονη Αγκάθα ένιωσε για πρώτη φορά ευτυχισμένη, αφού μαζί με το νέο σύζυγό της μπόρεσε να ταξιδέψει μέχρι την άκρη του κόσμου και να χρησιμοποιήσει τα ταξίδια της στα διάσημα μυθιστορήματά της «Έγκλημα στο Νείλο» και «Έγκλημα στο Όριαν Εξπρές». Το μόνο αγκάθι αυτής της περιόδου είναι η άρνηση της βασιλικής αυλής να της επιστρέψει να συνοδεύσει την κόρη της στο χορό των ντεμπιντάτ. Η ζωή της Αγκάθα στα μάτια της τότε συντηρητικής κοινωνίας έμοιαζε κολασμένη και αξιοκατάκριτη, ασχέτως αν στη συνέχεια την αναγνώριση και τη δημοσιότητα. Η Αγκάθα Κρίστι σκέφτηκε να γράψει ένα βιβλίο με δολοφονίες μανάδων που συνοδεύουν τις κόρες τους σε χορούς.
Στοιχείο VIII
Μπορεί να έγραψε 79 αστυνομικά μυθιστορήματα, 19 θεατρικά έργα και 6 νουβέλες με ψευδώνυμο, ωστόσο οι γνώμες διίστανται για το μέγεθος της διανοητικής της ικανότητας. Άλλοι συμφωνούν ότι επρόκειτο για μια γυναίκα διανοούμενη που μιλούσε για τις θεωρίες του Βίντγκενσταϊν και του Φρόιντ και άλλοι ότι επρόκειτο απλώς για μια πανούργα γυναίκα. Η Αγκάθα Κρίστι έκρυβε μέσα της τον ήρωα του καλύτερου βιβλίου της «Ο θάνατος του Ρότζερ Ακρόιντ». Καταλάβαμε ποιος είναι στην πραγματικότητα μόλις τρεις σελίδες πριν από το τέλος.
Στοιχείο ΙX
Φοβόταν τα γεράματα. Φοβόταν ότι θα τρέλαινε με τις ιδιοτροπίες της τη νοσοκόμα που θα την κούραρε, η οποία στο τέλος θ’ αναγκαζόταν να τη δηλητηριάσει αργά, με ένα μεθοδικό τρόπο, εμπνευσμένο από τα μυθιστορήματά της. Γι’ αυτό όταν άρχισε να χάνει τα λογικά της, λίγο προτού πεθάνει στα ογδόντα πέντε χρόνια της, αρνήθηκε τη βοήθειά της οποιασδήποτε νοσοκόμας, υποχρεώνοντας τον άντρα της Μαξ να την προσέχει μην κάνει καμία ανοησία με το ψαλίδι που χρησιμοποιούσε για να κόβει μόνη της τούφες από τα μαλλιά της. Η Αγκάθα Κρίστι μέχρι το τέλος της ζωής της έπαιζε με την ιδέα του φόνου.

Τρίτη 12 Φεβρουαρίου 2013


Άγκαθα Κρίστι, η κατάσκοπος
Η MI5 τη θεωρούσε ύποπτη
Κωνσταντίνος Τζήκας (athensvoice.gr, 12-2-2013)
Πάντα μας συναρπάζουν οι ανεκδοτολογικές ιστορίες που αφορούν σε διάσημα, ιστορικά πρόσωπα. Και άλλη μία ήρθε στο φως: μία που έχει να κάνει με την πιθανή κατασκοπική δράση της βασίλισσας του αστυνομικού μυθιστορήματος, της Άγκαθα Κρίστι.
Σύμφωνα λοιπόν με πρόσφατα άρθρα του βρετανικού Τύπου, η ΜΙ5 –υπηρεσία πληροφοριών της Μεγάλης Βρετανίας– είχε διερευνήσει διεξοδικά τις κινήσεις της δημοφιλούς συγγραφέως κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διότι την υποψιαζόταν για αντικατασκοπεία.
Αιτία ήταν το όνομα ενός χαρακτήρα της, του Ταγματάρχη Bletchey, στο –κατασκοπικού περιεχομένου– μυθιστόρημά της «N or M?» (1941). Στο βιβλίο της Κρίστι, ο Bletchey παρουσιάζεται σαν απόστρατος αξιωματικός του στρατού που ισχυρίζεται πως γνωρίζει μερικά από τα πιο απόρρητα μυστικά της βρετανικής κυβέρνησης. Οι δε κεντρικοί ήρωες του βιβλίου, ο Τόμι και η Τούπενς, αποπειρώνται να ξεσκεπάσουν δύο χιτλερικούς κατασκόπους που δρουν στην Αγγλία με τα ψευδώνυμα «Ν» και «Μ».
Ήταν ακριβώς η – τυχαία; - συνωνυμία του χαρακτήρα Bletchey με την έπαυλη Bletchey Park στη μικρή πόλη Bletchey, στο Buckinghamshire της Αγγλίας που κινητοποίησε την ΜΙ5. Το Bletchey Park αποτελούσε το κατεξοχήν μυστικό κέντρο αποκρυπτογράφησης της Βρετανίας την εποχή εκείνη (σήμερα μάλιστα είναι επισκέψιμος χώρος για το κοινό). Ο ρόλος του κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν ζωτικής σημασίας: οι κρυπτογράφοι που εργάζονταν σε αυτό κατάφεραν να σπάσουν τον γερμανικό κρυπτογραφικό κωδικό Αίνιγμα, με τον οποίο ο Τσόρτσιλ και το επιτελείο του μπορούσαν να μαθαίνουν της κινήσεις του Γ΄ Ράιχ. Χάρη στις επιτυχίες του Bletchey Park μπόρεσαν οι σύμμαχοι να οδηγηθούν το 1944 στην Απόβαση της Νορμανδίας.
Η κυκλοφορία του βιβλίου της Κρίστι όμως, μεσούντος του πολέμου, έσπειρε τον πανικό στην MI5: μήπως η Κρίστι είχε γνώση της απόρρητης λειτουργίας του κέντρου; Πόσοι άλλοι γνώριζαν το μυστικό; Μήπως αυτή η πιθανή διαρροή πληροφοριών σήμαινε πως και ο Άξονας είχε ανακαλύψει τη σημασία του Bletchey Park;
Η ΜΙ5 υποψιάστηκε μάλιστα ως καταρχήν υπεύθυνο για τη διαρροή τον κρυπτογράφο Άλφρεντ «Ντίλι» Νοξ, ο οποίος εργαζόταν στο Bletchey Park και ήταν στενός φίλος της Κρίστι. Μήπως ο Νοξ της είχε εκμυστηρευθεί απόρρητες πληροφορίες και το βάφτισμα ενός χαρακτήρα της με το όνομα του κέντρου αποκρυπτογράφησης ήταν ένα κλείσιμο του ματιού της Κρίστι προς την υπηρεσία;
Προκειμένου να ξεκαθαρίσει τη θέση του ο Νοξ κάλεσε την καλή του φίλη για τσάι και τελικώς της ζήτησε διευκρινίσεις για το πώς εμπνεύστηκε το όνομα «Bletchey». Οπότε και η συγγραφέας ισχυρίστηκε πως το τρένο που τη μετέφερε από την Οξφόρδη στο Λονδίνο είχε σταματήσει στην πόλη Bletchey λόγω βλάβης. Η δυσάρεστη εμπειρία έμεινε χαραγμένη στο μυαλό της και αποφάσισε να βαφτίσει τον αντιπαθητικό χαρακτήρα του Ταγματάρχη στο «N or M?» με το όνομα της περιοχής.
Τέλος καλό, όλα καλά. Η ΜΙ5 ανακουφίστηκε. Πάντως δεν ήταν η μόνη φορά που η Κρίστι μπλέχτηκε σε περίεργες καταστάσεις. Αίσθηση είχε αφήσει και η ανεξιχνίαστη εξαφάνισή της για έντεκα μέρες το 1926.